Niedobory witamin? Zadbaj o barierę jelitową!
Dzisiaj poruszymy temat bariery jelitowej, czym jest, co na nią wpływa, jakie ma swoje naturalne funkcje fizjologiczne, co wpływa na nią korzystnie, a co nie oraz co możemy zrobić, aby wspomóc jej działanie.
Temat Bariery jelitowej często jest przeze mnie poruszany na konsultacjach dietetycznych, kto miał ze mną okazję pracować ten doskonale wie, że bariera jelitowa jest nieodłączną częścią naszego życia, bardzo mocno wpływa na funkcjonowanie naszych jelit, na poprawne wchłanianie przez nie substancji odżywczych oraz na nasze samopoczucie.
Temat ten pojawia się na konsultacjach szczególnie przy pacjentach z problemami jelitowymi: SIBO, IMO, czy IBS. Najczęściej dotyczy to osób, które bardzo długo przestrzegały restrykcyjnej diety LOW FODMAP lub innych restrykcji, które były mocno przeciągnięte w czasie, co poskutkowało niedoborami, które wynikają między innymi z rozszczelnienia bariery jelitowej. Jest to widoczne w wynikach badań, pojawiają się niedobory witamin, składników mineralnych, anemia spowodowana niedoborem żelaza, czy witaminy B12.
Czym jest bariera jelitowa?
Według definicji jest to mikroskopijna struktura, która wyściela nasze jelita i jest silnie zależna od składu jakościowego oraz ilościowego naszej mikrobioty jelitowej.
Jakie są funkcje fizjologiczne bariery jelitowej?
Do jej funkcji fizjologicznych zalicza się:
Transport składników mineralnych, elektrolitów, czy też płynów w naszych jelitach.
Zapobiega wchłanianiu toksyn do naszego ustroju;
Jest silnie skorelowana z innymi układami naszego ciała, m.in. immunologicznym, hormonalnym, czy nerwowym.
Co da się zauważyć, to fakt, że bariera jelitowa i jej stan mają duży wpływ na wiele aspektów naszego życia i zdrowia. Jak już wspomniałam bariera jelitowa jest związana ze stanem ilościowym i jakościowym naszej mikrobioty jelitowej, więc możemy powiedzieć, że są one bezpośrednio powiązane ze sobą, a funkcje mikrobioty i jej skład zależą od odczynu pH kwasu żołądkowego, od wydzielania żółci, a także od ilości i jakości enzymów trawiennych.
Co wpływa negatywnie na naszą barierę jelitową?
Czynników jest kilka. Najważniejsze to:
1) Stres, ponieważ działa on silnie na mikrobiom jelitowy i na naszą barierę jelitową, ale również na cały nasz organizm, samopoczucie, układ nerwowy, emocje, czyli na wszelkie aspekty naszego życia. Zawsze podkreślam, że walka ze stresem jest to najważniejsza praca, która należy wykonać w walce z wszelkimi zaburzeniami jelitowymi.
2) Dieta. Przewlekła eliminacja produktów, dieta niedoborowa, silnie uszkadza barierę jelitową i wpływa na nasz mikrobiom. Im dieta uboższa w składniki odżywcze, im mniejsza różnorodność, tym uboższy mikrobiom, co wpływa na zachowanie naszych jelit i bariery jelitowej. Ważne jest, aby dieta była dobrze zbilansowana, jak najbardziej odżywcza oraz w miarę możliwości należy unikać wszelkich niedoborów pokarmowych.
3) Alkohol, który wpływa prozapalnie na nasz cały organizm, na powiększenie się przestrzeni między komórkami bariery jelitowej, co prowadzi do jej tak zwanego „rozszczelnienia”. Alkohol ma wpływ na różnorodności mikrobioty, a nadmierne spożywanie alkoholu utrudnia wchłanianie składników odżywczych.
4) Przewlekłe stosowanie leków (np. IPP, NLPZ), głównie NLPZ, czyli niesteroidowych leków przeciw zapalnych, tzw. „przeciwbólowych”, i wszystkie inhibitory pompy protonowej, czyli leki na zgagę. Oczywiście inne leki stosowane przez dłuższy okres czasu negatywnie wpływają na naszą barierę jelitową i kształtowanie się naszej mikrobioty jelitowej.
5) Zakażenia i choroby przewlekłe naszego organizmu. Między innymi mówimy tutaj o celiakii czy chorobie Hashimoto, jako chorobach autoimmunologicznych, które nieleczone wpływają na długotrwały stan zapalny w naszym organizmie.
Wymieniliśmy główne czynniki o działaniu negatywnym, ale pora wyjaśnić, jakie konsekwencje stanowią one dla naszego zdrowia. Brak troski o barierę jelitową w momencie, gdy jest ona już mocno nadwyrężona grozi wchłanianiem się toksyn i patogenów do naszego organizmu, nasza odporność będzie osłabiona, przez co będziemy bardziej podatni na ataki drobnoustrojów, czyli choroby, stany zapalne, nawet na zwykłe przeziębienie. Skutkuje to stanem zapalnym w naszych jelitach, co utrudnia wchłanianie substancji odżywczych lub całkowicie to uniemożliwia.
Widzimy, że podstawowe czynniki, jak dieta, czy zbyt duży stres wpływają na wiele aspektów naszego przewodu pokarmowego i organizmu.
Co działa pozytywnie?
Najważniejszymi elementami są czynniki behawioralne, oznacza to:
redukcję stresu,
odpowiednią regenerację,
sen,
nawodnienie oraz dieta,
która jest jak najbogatsze w składniki odżywcze i mineralne, zapewniająca nam jak największą przeciwzapalność, ale również kolorowa i różnorodna.
Możemy wesprzeć naszą barierę jelitową z zewnątrz poprzez suplementację, jest wiele badań na ten temat, jednym z takich suplementów wpływający na odbudowanie bariery jest L-glutamina, ale warto zwrócić uwagę także na probiotykoterapię. Istnieje dużo szczepów, które są szczególnie celowane na wzmocnienie i odbudowę bariery jelitowej. Podstawą jest odpowiednie dobranie probiotyku, szczepu do danego przypadku. Nie bierzmy probiotyków na chybił-trafił, ponieważ musi to być odpowiedni do danego problemu.
Artykuł powstał we współpracy z wydawnictwem PZWL. Zachęcam do zapoznania się z ofertą księgarni. Link: https://bit.ly/3Iou2qH
Do końca marca 2022 z kodem PZWL25 obowiązuje -25% rabatu na wszystkie produkty.
Źródła:
Żywienie w Zaburzeniach Mikrobioty Jelitowej, PZWL 2021.