Rola układu pokarmowego

Układ pokarmowy to zespół narządów odpowiedzialnych za pobieranie pożywienia - jego trawienie, wchłanianie składników odżywczych oraz usuwanie niestrawionych resztek pokarmowych. Składa się z przewodu pokarmowego  (jama ustna, gardło, przełyk, żołądek, jelito cienkie, jelito grube.) oraz gruczołów (ślinianek, wątroby i trzustki), które produkują substancje niezbędne do trawienia, takie jak enzymy czy żółć.

Jak przebiega proces trawienia?

1. Proces trawienia zaczyna się już w momencie, gdy pokarm trafia do jamy ustnej. Jest on rozdrabniany i mieszany ze śliną, zawierającą enzymy trawienne.

2. Następnie, pokarm przemieszcza się przez gardło i przełyk, docierając do żołądka, gdzie pod wpływem kwasu żołądkowego i enzymów, takich jak pepsyna, rozpoczyna się trawienie białek. 

3. Kolejnym etapem jest jelito cienkie, w którym główny proces trawienia i wchłaniania składników odżywczych zachodzi przy udziale soku trzustkowego produkowanego przez trzustkę oraz żółci produkowanej przez wątrobę. W jelicie cienkim odbywa się rozkład tłuszczów, białek i węglowodanów, a przyswajane substancje są transportowane do krwiobiegu.

4. Niestrawione resztki pokarmowe przechodzą do jelita grubego, gdzie zachodzi wchłanianie wody i elektrolitów, a pozostałe substancje są przygotowywane do wydalenia z organizmu.

Dlaczego prawidłowy proces trawienia jest tak ważny?

Gdy nasz układ pokarmowy nie funkcjonuje prawidłowo, trawienie staje się zaburzone, co może prowadzić do różnych dolegliwości. Tego rodzaju problemy mogą prowadzić do szeregu dolegliwości, które nie tylko utrudniają codzienne życie, ale mogą również wpływać na ogólne zdrowie. Organizm zaczyna wysyłać sygnały, które powinny nas skłonić do zastanowienia się nad stanem zdrowia i podjęcia odpowiednich działań. Dlatego prawidłowy proces trawienia jest kluczowy, ponieważ pozwala organizmowi przyswajać niezbędne składniki odżywcze, a ignorowanie tych objawów może prowadzić do przewlekłych problemów zdrowotnych.

Objawy, które mogą wskazywać na zaburzenia trawienia

Problemy z trawieniem – sygnały od jelit:

• Wzdęcia Jedno z najczęstszych dolegliwości związanych z układem pokarmowym. Uczucie pełności i nagromadzenia gazów może być wynikiem niewłaściwego trawienia pokarmu, co w konsekwencji powoduje nadmierną fermentację w jelicie. Dodatkowo, wzdęcia mogą być efektem zaburzeń mikrobioty jelitowej, czyli zaburzeń równowagi bakterii w jelitach, których przyczyną może być np. SIBO. 

Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej na temat przerostu bakteryjnego jelita cienkiego i problemów żołądkowo - jelitowych to odsyłam do tego artykułu: https://natalia.stebel.com.pl/blog/6-najczestszych-przyczyn-sibo oraz webinaru https://sklep.natalia.stebel.com.pl/webinar-dlaczego-masz-ciagle-wzdecia-i-problemy-zoladkowo-jelitowe.

• Bóle brzucha

Mogą mieć one wiele przyczyn, od mniej poważnych, jak przejedzenie, po bardziej skomplikowane, jak choroby zapalne jelit czy zespół jelita drażliwego (IBS). Skurcze jelit, wzdęcia i ból mogą być wynikiem nadmiernego napięcia mięśni gładkich jelit, co w konsekwencji prowadzi do kolki, czy dyskomfortu. Często tego typu dolegliwości związane są z dietą bogatą w produkty trudne do strawienia, a także ze stresem, który wpływa na pracę układu pokarmowego.

• Zaparcia

Trudności w wypróżnianiu to problem, który dotyka wielu osób. Nieregularne wypróżnienia, czy uczucie niepełnego wypróżnienia mogą wskazywać na zaparcia. Głównymi przyczynami tej dolegliwości są: niewłaściwa dieta (uboga w błonnik pokarmowy), stres, brak ruchu, a także zaburzenia hormonalne. Warto zwrócić uwagę na udział błonnika pokarmowego w diecie oraz kwestii nawodnienia – zaleca się spożywanie płynów w ilości 30 ml/kg masy ciała.

Do źródeł błonnika pokarmowego zaliczamy m.in. owoce, warzywa oraz pełnoziarniste produkty zbożowe.

• Biegunki

Objawia się ona częstymi, wodnistymi stolcami oraz nagłą potrzebą wypróżnienia się. Przyczyną biegunki może być wiele czynników, takich jak infekcje bakteryjne, wirusowe czy pasożytnicze, które zakłócają prawidłowy proces trawienia. Często jest też wynikiem nietolerancji pokarmowych, reakcji organizmu na stres, czy problemów z trawieniem tłuszczów.

Problemy z trawieniem – sygnały od żołądka:

• Zgaga

Uczucie pieczenia w klatce piersiowej, które pojawia się, gdy kwas żołądkowy cofa się do przełyku. Przyczyną zgagi jest podrażnienie błony śluzowej przełyku. Jest to najczęściej objaw refluksu żołądkowo-przełykowego (GERD), czyli stanu, w którym zawartość żołądka, w tym kwas solny, wraca do przełyku, powodując podrażnienia. Zgaga może występować okazjonalnie, np. po przejedzeniu, czy na skutek spożycia niektórych produktów, np. alkoholu. Jeżeli pojawia się regularnie może być oznaką poważniejszych schorzeń.

• Refluks

Polega na cofaniu się treści żołądkowej do przełyku. Wraz z połkniętym wcześniej pokarmem, do przełyku wraca również wytwarzany w żołądku kwas solny i enzymy trawienne, powodując pieczenie, czyli tzw. zgagę. W zdrowym organizmie między żołądkiem, a przełykiem znajduje się tzw. dolny zwieracz przełyku (LES), który działa jak zawór, zapobiegając cofaniu się treści żołądkowej. W przypadku refluksu ten mechanizm nie działa prawidłowo, co skutkuje cofaniem się zawartości żołądka do przełyku.

• Uczucie pełności po posiłkach

Dolegliwość, która może wystąpić na skutek przejedzenia, ale także objaw ten może wskazywać na dyspepsję (niestrawność). Jest to zespół objawów powodujących dyskomfort związany z przyjmowaniem i trawieniem pokarmów. Może objawiać się uczuciem pełności, bólem w nadbrzuszu, wzdęciami, nudnościami, czy refluksem.

Jeśli którykolwiek z objawów pojawia się regularnie, warto skonsultować się z lekarzem, aby ustalić przyczynę dolegliwości i podjąć odpowiednie leczenie.

Im wcześniej zostanie zidentyfikowana przyczyna dolegliwości, tym większa szansa na efektywne kontrolowanie jej objawów.

Jak wspomóc trawienie? 6 kluczowych wskazówek

Odpowiednia praca układu pokarmowego ma wpływ na ogólne zdrowie i samopoczucie. Na szczęście istnieją sposoby, aby wspomóc trawienie. 

Oto 6 cennych wskazówek, które mogą pomóc w poprawie tego procesu: 

1. Zadbaj o regularność posiłków.

2. Jedz powoli i dokładnie przeżuwaj pokarm.

3. Spożywaj odpowiednią ilość płynów (30 ml/kg masy ciała).

4. Unikaj tłustych i ciężkostrawnych potraw.

5. Zadbaj o odpowiednią podaż błonnika pokarmowego (minimum 25 g).

6. Dbaj o regularną aktywność fizyczną 

Problemy trawienne mogą wpływać na nasze samopoczucie i prowadzić do długotrwałych dolegliwości, dlatego ważne jest, aby nie ignorować sygnałów ze strony organizmu. Odpowiednia dieta, nawodnienie i aktywność fizyczna mogą znacząco wspierać funkcje układu pokarmowego.